Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KH&CN là hai Giải thưởng cao quý nhất được Nhà nước ghi nhận, tôn vinh, trao tặng các nhà khoa học, tác giả, đồng tác giả của các công trình đặc biệt xuất sắc và có giá trị cao về KH&CN. 

Đây là những công trình có tác dụng lớn và lâu dài trong đời sống nhân dân, góp phần quan trọng và thiết thực phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và sự nghiệp phát triển KH&CN của đất nước.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc dự lễ trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về KH&CN. Ảnh: Phạm Hải

Tại Lễ trao giải, có tổng cộng 29 công trình nghiên cứu được vinh danh. Trong đó bao gồm 12 công trình được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh và 17 công trình, cụm công trình được tặng Giải thưởng Nhà nước về KH&CN.

Các tác giả, đồng tác giả có công trình được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KH&CN được nhận Bằng chứng nhận Giải thưởng của Chủ tịch Nước cùng tiền thưởng theo quy định của Chính phủ.

Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ Huỳnh Thành Đạt, Giải thưởng Hồ Chí Minh được trao cho 130 tác giả, đồng tác giả của 12 công trình, cụm công trình đặc biệt xuất sắc. Với Giải thưởng Nhà nước về KHCN, giải thưởng này được trao cho 151 tác giả, đồng tác giả của 17 công trình, cụm công trình xuất sắc về KH&CN. 

Bộ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ Huỳnh Thành Đạt. Ảnh: Trọng Đạt

Các công trình, cụm công trình được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đã làm rõ và đề xuất các nguyên tắc đổi mới ở Việt Nam trong thời điểm Đảng ta khởi xướng công cuộc đổi mới toàn diện đất nước. 

Một số công trình nghiên cứu về ngôn ngữ được giới ngôn ngữ và văn tự học trong và ngoài nước đánh giá như một dấu mốc trong nghiên cứu ngôn ngữ, văn hoá Việt Nam. Bên cạnh đó, các nghiên cứu về công nghệ, thiết kế, thi công, lắp đặt các công trình dầu khí biển siêu cường, siêu trọng cũng đã khẳng định chủ quyền và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về quốc phòng, an ninh.

Các công trình được tặng Giải thưởng Nhà nước đã góp phần hình thành nên những kiến thức mới, đóng góp quan trọng về mặt tư liệu, được ứng dụng trong đào tạo, tăng hiệu suất, công suất, tiết giảm năng lượng, tiết kiệm nhiên liệu, thay thế hàng nhập khẩu, giảm giá thành đầu tư, giảm gánh nặng chi phí…, góp phần tạo sự đột phá về năng suất và hiệu quả kinh tế xã hội, tiết kiệm và đóng góp đáng kể vào sự phát triển kinh tế xã hội. 

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về KHCN. Ảnh: Phạm Hải

Chia sẻ tại lễ trao giải, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, Đảng và Nhà nước luôn xác định phát triển và ứng dụng khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu để phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ tổ quốc. Đây là nội dung cần ưu tiên tập trung đầu tư cả về nguồn lực, cơ chế chính sách và con người trong hoạt động của các ngành các cấp. 

Theo Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, cần thẳng thắn rằng, năng lực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo của đất nước còn hạn chế, trong khi hành lang pháp lý, cơ chế chính sách còn thiếu đồng bộ, chưa tạo được động lực cho phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ. 

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc trao tặng Giải thưởng Nhà nước về KHCN. Ảnh: Phạm Hải

“Chúng ta chưa có chính sách tốt, cơ chế và chế độ đãi ngộ tốt, xứng tầm với tính chất sáng tạo và sự cống hiến của các nhà khoa học. Mức chi cho khoa học công nghệ còn thấp so với bình quân của thế giới. Nếu không đầu tư cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, chúng ta sẽ bị mắc kẹt trong chính hố năng suất thấp, giá trị cạnh tranh thấp và bẫy thu nhập trung bình. Do vậy, nhà nước và khu vực tư nhân cần nhận thức đúng tầm quan trọng và đầu tư cho khoa học công nghệ một cách tương xứng”, Chủ tịch nước nói. 

Theo Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Việt Nam cần có một bước chuyển đổi chiến lược để thúc đẩy nghiên cứu khoa học, công nghệ trong một số ngành, lĩnh vực thế mạnh. Cần làm tốt hơn nữa việc phối hợp giữa Nhà nước và xã hội, giữa nội lực và ngoại lực trong phát triển khoa học, công nghệ.