Dự lễ trao giải thưởng có Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quôc hội Vương Đình Huệ; Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng; lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; đại diện các đại sứ quán, tổ chức quốc tế tại Việt Nam và các nhà khoa học xuất sắc của Việt Nam và thế giới.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trao giải thưởng chính (VinFuture Grand Prize) trị giá 3 triệu USD cho các nhà khoa học

Lễ trao Giải thưởng VinFuture 2022 là tâm điểm của Tuần lễ khoa học VinFuture, diễn ra từ ngày 17 đến 21-12, tại Hà Nội. Chuỗi sự kiện mang tầm cỡ quốc tế, đón chào sự trở lại Việt Nam của các nhà khoa học kiệt xuất thế giới sau đại dịch Covid-19. Giải thưởng khoa học, công nghệ thường niên toàn cầu VinFuture là một trong những giải thưởng khoa học, công nghệ có giá trị lớn trên thế giới, do Quỹ VinFuture trao tặng. Quỹ VinFuture được thành lập ngày 20-12-2020, do ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Tập đoàn Vingroup và phu nhân là bà Phạm Thu Hương sáng lập. Hệ thống giải thưởng VinFuture gồm 4 hạng mục, trong đó giải thưởng chính (VinFuture Grand Prize) trị giá 3 triệu USD (khoảng 70 tỷ đồng), là một trong các giải thưởng thường niên có giá trị lớn nhất từ trước đến nay trên toàn cầu. Ba giải đặc biệt, mỗi giải trị giá 500 nghìn USD (khoảng 11,5 tỷ đồng), dành cho các nhà khoa học nữ, các nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển và các nhà khoa học nghiên cứu những lĩnh vực mới.

Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture - Giáo sư Sir Richard Henry Friend phát biểu.

Với chủ đề “Hồi sinh và tái thiết” (Reviving and Reshaping), trong mùa giải thứ hai này, Quỹ VinFuture tiếp nhận 970 dự án nghiên cứu khoa học, công nghệ của 71 quốc gia thuộc 6 châu lục (so với 599 đề cử của năm 2021). Trong đó, 584 dự án do 2% số nhà khoa học được trích dẫn nhiều nhất thế giới đề cử. Đây là những phát minh, sáng chế trong các lĩnh vực: Sức khỏe, lương thực, môi trường và năng lượng bền vững cùng với nhiều công nghệ ứng dụng khác trong mọi mặt của đời sống. Các dự án đã trải qua nhiều vòng xét duyệt bởi 12 thành viên của Hội đồng sơ khảo VinFuture và sau đó là 11 thành viên của Hội đồng Giải thưởng VinFuture.

Theo Giáo sư Sir Richard Henry Friend, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture, năm 2022 là một năm khó khăn. Sự nóng ấm toàn cầu đang diễn ra nhanh chóng, cơ hội ổn định khí hậu chỉ tăng ở mức 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp dường như đang vuột đi, các bộ công cụ khoa học và kỹ thuật vẫn chưa hoàn thiện, những tiến bộ công nghệ mới đóng vai trò còn khiêm tốn... Những thách thức toàn cầu đòi hỏi những sự hợp tác và tầm nhìn toàn cầu. Những khát vọng này được thể hiện rõ trong Giải thưởng VinFuture, hướng tới vinh danh sự kết nối giữa những phát minh sáng tạo có tầm nhìn xa với những tác động thực tế mà phát minh đó đem lại cho sự thịnh vượng bền vững toàn cầu.

Phát biểu tại lễ trao giải, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định, so với mùa giải trước, mùa giải lần này thoải mái và an toàn hơn khi dịch Covid-19 gần như đã được kiểm soát hoàn toàn tại Việt Nam và nhiều nước trên thế giới. Điều này có được là nhờ sự đóng góp quan trọng của các công trình nghiên cứu sản xuất vắc xin phòng, chống Covid-19. Trong đó, nổi bật là công trình phát triển công nghệ mRNA, nền tảng của vắc xin Covid-19 đã được chứng minh sức ảnh hưởng với hơn 150 quốc gia được hưởng lợi từ nghiên cứu này và các nhà khoa học là tác giả của công trình khoa học tuyệt vời này đã được vinh danh với giải thưởng chính tại Lễ trao Giải thưởng VinFuture lần thứ nhất.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại buổi lễ

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, một trong những điểm khác biệt nổi bật của VinFuture là tác động lan tỏa toàn cầu và truyền cảm hứng tới cộng đồng khoa học ở khắp nơi trên thế giới. Ở mùa giải lần thứ hai này đã có sự gia tăng của tỷ lệ đối tác đề cử đến từ các nhà khoa học châu Á với 34,6%. Đặc biệt, tỷ lệ đối tác đề cử đến từ châu Phi lên đến 12,4%, tăng hơn 6 lần so với năm 2021. Điều này không chỉ cho thấy nguồn cảm hứng mạnh mẽ từ giải thưởng khoa học, công nghệ toàn cầu do người Việt Nam khởi xướng, mà còn mang tới niềm hy vọng lớn lao về những công trình khoa học hữu ích với cuộc sống của hàng triệu người ở các quốc gia đang phát triển, hướng tới một thế giới phát triển công bằng hơn được khởi tạo từ khoa học và công nghệ.

Người đứng đầu Quốc hội nhấn mạnh, khoa học - công nghệ đã thúc đẩy sự phát triển vượt bậc văn minh nhân loại. Khoa học - công nghệ giúp con người vượt qua những cơn đại hồng thủy như đại dịch Covid-19 vừa qua. Trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0, khoa học - công nghệ tiếp tục là động lực thúc đẩy sự tiến bộ của cả nhân loại trong thời đại mới, giúp con người có cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn, ấm no hơn, hạnh phúc hơn.

Chủ tịch Quốc hội đánh giá, Giải thưởng khoa học, công nghệ toàn cầu VinFuture với việc tôn vinh những nhà khoa học có công trình nghiên cứu xuất sắc mang tính ứng dụng cao, kiến tạo môi trường sống bền vững cho thế hệ tương lai, đang thực hiện rất tốt sứ mệnh của mình. Không chỉ là sợi dây bền chặt gắn bó các nhà khoa học Việt Nam và thế giới, VinFuture còn là nhịp cầu để các nhà nghiên cứu, phát minh trên toàn cầu hiện thực hóa những khát vọng khoa học lớn lao để phụng sự nhân loại, “từ VinFuture, các nhà khoa học thế giới đã hiểu biết hơn về một Việt Nam đang mạnh mẽ vươn ra quốc tế”.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ hoan nghênh, đánh giá cao sáng kiến cũng như những nỗ lực của Quỹ VinFuture và người sáng lập là Chủ tịch Tập đoàn Vingroup cùng phu nhân trong việc góp phần tôn vinh giá trị của khoa học - công nghệ, từ đó mang tới tương lai tốt đẹp hơn cho mọi người.

Tại buổi lễ, Ban tổ chức đã công bố, vinh danh và trao giải đặc biệt VinFuture 2022 dành cho “Nhà khoa học nữ” cho Giáo sư Pamela Christine Ronald (Hoa Kỳ) với công trình nghiên cứu đột phá trong việc phân lập gen Sub1A tạo điều kiện phát triển các giống lúa chịu ngập úng dài hạn. Từ gen lúa Sub1, Giáo sư Ronald và các cộng sự đã tạo ra các giống lúa biến đổi gen sinh trưởng tốt trong điều kiện ngập úng lâu ngày và cho năng suất cao. Đây là nghiên cứu quan trọng, không chỉ giúp giải quyết nhu cầu lương thực cho hàng trăm triệu người, mà còn mang tới giải pháp bền vững cho những nơi bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu trên thế giới.

Giải đặc biệt VinFuture 2022 dành cho “Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển” thuộc về Giáo sư Thalappil Pradeep (Ấn Độ) với hệ thống lọc nước nhiễm asen và kim loại nặng chi phí thấp, góp phần mang lại nguồn nước sạch cho hàng trăm triệu người sinh sống tại các khu vực có nguồn nước ô nhiễm trên thế giới.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và các đại biểu dự lễ trao giải

Giải đặc biệt VinFuture 2022 dành cho “Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới” thuộc về Tiến sĩ Demis Hassabis (Vương quốc Anh) và Tiến sĩ John Jumper (Hoa Kỳ) với công trình tiên phong về hệ thống trí tuệ nhân tạo giải mã protein AlphaFold 2, tạo nên cuộc cách mạng trong mô hình hóa cấu trúc protein, thúc đẩy những phát triển đột phá trong lĩnh vực y sinh, y tế và nông nghiệp.

Đặc biệt, thay mặt Ban tổ chức, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã trao giải thưởng chính (VinFuture Grand Prize) cho 5 nhà khoa học: Sir Timothy John Berners-Lee, Tiến sĩ Vinton Gray Cerf, Tiến sĩ Emmanuel Desurvire, Tiến sĩ Robert Elliot Kahn và Giáo sư Sir David Neil Payne với các tầng phát minh đột phá trong việc kết nối công nghệ mạng toàn cầu.

Công nghệ mạng toàn cầu là kết quả của nhiều phát minh vĩ đại phục vụ nhân loại với hành trình phát triển và hoàn thiện suốt nhiều thập kỷ của nhiều thế hệ nhà khoa học đến từ Vương quốc Anh, Pháp và Hoa Kỳ, tạo ra nền tảng của kinh tế tri thức và là bệ phóng cho các công nghệ đột phá tiếp theo như: Trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật, điện toán đám mây, dữ liệu lớn. Đặc biệt, suốt thời gian thế giới bị chia cắt do đại dịch, công nghệ mạng toàn cầu đã trở thành nền tảng kết nối nhân loại, thay đổi toàn diện phương thức giao tiếp và làm việc của hàng tỷ người trên khắp hành tinh.

Phát biểu tại buổi lễ, chủ nhân các giải thưởng bày tỏ xúc động và vinh dự được nhận giải thưởng quý giá này; cho rằng, Giải thưởng VinFuture là ý tưởng thực sự tốt đẹp, với thông điệp mạnh mẽ, thể hiện tầm nhìn và sự hào phóng của sáng lập viên cũng như đất nước Việt Nam với mong muốn có được một thế giới tốt đẹp hơn. Giải thưởng đã và sẽ thúc đẩy, truyền cảm hứng cho các thế hệ nhà khoa học cũng như mong muốn được trở lại Việt Nam - đất nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh mến khách, tươi đẹp và năng động.

Lễ trao Giải thưởng VinFuture 2022 có sự góp mặt của những nghệ sĩ nổi tiếng từng đoạt nhiều giải thưởng danh giá trong nước và quốc tế về âm nhạc: Nghệ sĩ Christina Aguilera, Nhạc trưởng Honna Tetsuiji, Nghệ sĩ violin Bùi Công Duy, Nhạc trưởng Đồng Quang Vinh trong phần biểu diễn nghệ thuật.